در مورد معارف در افغانستان

مقدمه

افغانستان از شمار کشورهایست با پایینترین درجه سواد و مشکلات بزرگی را در بخش معارف تجربه می کند که تاثیرات زیادی بر پیشرفت کشور بر جا می گذارد. رژیم طالبان در بیشترین نقاط افغانستان زنان و دختران را از حق انسانی شان برای تحصیل به مدت پنج سال محروم ساختند. این وضعیت در کشوری که زیر ساخت های معارف آن ضعیف و کمبود معلمین و افراد تحصیلکرده در آن پس از سال های جنگ محسوس و فقر سراسری نیز در آن به چشم می خورد؛ اوضاع را بیشتر از پیش وخیم تر ساخت. امروز، بسیاری از این مشکلات هنوز هم وجود دارند، اما پیشرفت‌های بزرگی نیز به دست آمده است. برجسته ترین پیشرفتی که می توان از آن نام برد. برگشت دختران به مکتب و افزایش چشمگیر در تعداد شاگردان اناث می باشد. جامعه جهانی با دولت افغانستان در ساختن مکاتب جدید و آوردن اصلاحات در نظام معارف کشور – آهسته اما پیوسته – همکاری دارد. اما با وجود آنکه پیشرفت های قابل توجهی در این ساحه به چشم می خورد، کیفیت معارف هنوز هم به عنوان یک چالش بزرگ باقی مانده است. مکاتب از امکانات و وسایل لازم از قبیل آب نوشیدنی، تشناب، کتابخانه و لابراتوارهای ساینسی برخوردار نیستند. بسیاری از شاگردان کتاب های درسی ندارند و توسط معلمینی تدریس می شوند که فاقد تحصیلات عالی هستند. معمولاً صنوف درسی مزدحم بوده و شاگردان در یکروز فقط در حدود سه ساعت درس می خوانند. بعضی از مناطق فاقد مکاتب دخترانه هستند و به ویژه بی امنی مانع از رفتن دختران به مکتب می شود. کانادا و مردم کانادا باید با یک تعهد دراز مدت از کمک به بخش معارف افغانستان پشتیبانی کنند تا معارف این کشور دو باره سر پای خود بایستد. این کار یکی از قوی ترین پادزهر ممکن برای زفع منازعه و بزرگترین سرمایه گذاری است که ما می توانیم در ایجاد ثبات، امنیت و کاهش فقر در افغانستان انجام دهیم.

نکاتی در مورد معارف در افغانستان

ســــواد

دولت افغانستان میزان سواد بزرگسالان در سطح ملی را ۳۴٪ تخمین زده است، که این شامل ۱۸٪ خانمها و ۵۰٪ مردها میباشد. این معیارها تفاوت فاحشی را میان مناطق شهری و روستایی رونما میسازد: ۶۳٪ از مردان و تا ۹۰٪ خانمها بیسواد هستند. (۲۰۱۲)
نظر به پژوهشی نشر شده AMICS 2010/11 از طرف دولت افغانستان و یونیسف، از هر ۵ خانم یکی از آنها (بین سنین ۱۵ تا ۲۴) بیسواد هستند.
در افغانستان، سواد رابطه محکمی با وضعیت اقتصادی دارد. در خانواده های ثروتمند ۵۰٪ از زنان بین سنین ۱۵- ۲۴ سال با سواد بوده، و در خانواده های فقیر ۵٪ خانم ها با سواد میباشند.

شمولیت در مکتب

در سطح کشور سطح عمومی شمولیت به مکتب 55% و در مکاتب ثانوی 32% تخمین می‌گردد. (AMICS 2010/11)
نرخ خالص شمولیت دختران به مکاتب ثانوی 21% است که نصف نرخ شمولیت پسران به مکاتب ثانوی (43%) است (AMICS 2010/11) .
تناسب شمولیت دختران و پسران در مکاتب ابتدایی و ثانوی به نام شاخص برابری جنسیتی یاد می‌شود. در افغانستان، شاخص برابری جنسیتی در مکاتب ابتدایی 0.74 می‌باشد. این شاخص که نشان‌دهنده تفاوت شمولیت دختران و پسران در مکاتب ابتدایی است، نشان دهنده این است که در برابر هر 74 دختر، 100 پسر به مکاتب ابتدایی شامل می‌شوند. این شاخص در مکاتب ثانوی به شکل چشم‌گیری کاهش پیدا کرده و به 0.49 می‌رسد. یعنی، در برابر هر 100 پسر، 49 دختر شامل مکاتب ثانوی می‌شوند (AMICS 2010/11) .

دلایل زیادی در مورد این که چرا خانواده‌ها از اعزام فرزندان خود به مکتب خودداری می‌ورزند، وجود دارد. این دلایل به صورت آشکاری نظر به مناطق (شهر و ده)، نظر به ولایات و نظر به جنسیت شاگردان متفاوت اند. به طور مثال، در مناطق روستایی، فاصله خانه از مکتب و دسترسی به مکاتب از دلایل مهمی است که در این مورد برشمرده می‌شوند، اما در مناطق شهری، از دلایل فرهنگی به ویژه برای دختران، در میان افراد کلان سال به عنوان مهمترین عوامل یاد می‌شود.

معلمین

زنان صرف 31% کُل معلمین با تفاوت 75% در کابل تا 1% در پکتیا را تشکیل می‌دهند.
در 9 ولایت، تعداد معلمین زن به 10% یا کمتر از آن می‌رسد (وزارت معارف، 2013)
بسیاری از ولسوالی‌ها حتی یک معلم زن واجد شرایط را ندارند.
90% از معلم زنان واجد شابط در مراکز 9 ولایت (کابل، هرات، ننگرهار، مزار، بدخشان، تخار، بغلان، جوزجان و فاریاب) تدریس می‌کنند.
تخمین شده است که 68% معلمین از صنوف 14 فارغ نشده اند.

مکتب و امنیت

نظام آموزشی، به ویژه متعلمین دختر هدف اصلی شورشیان را تشکیل می‌دهند. طالبان مکاتب را به آتش کشیده و یا با بم‌های دستی، ماین و راکت به مکاتب حمله کرده اند. آن‌ها معلمین را کشته و متعلمین را مورد حمله قرار داده اند. تهدید معلمین، کارمندان اداری مکاتب، متعلمین و والدین آن‌ها، معمولاً با ارسال شب‌نامه‌ها در مناطق غیر امن صورت می‌گیرد. همچنان، مکاتب توسط شورشیان مورد چور و چپاول نیز قرار گرفته اند.

به طور مثال، بین سال‌های 2009 - 2012، بیشتر از 1000 حمله بر مکاتب صورت گرفته است. به نظر می‌رسد که تعداد این حملات بیشتر بوده، اما گزارش نگردیده است.
در سال 2013، بیشتر از 73 حملات صورت گرفته بر مکاتب، به کشته شدن 11 کودک و 13 معلم منجر گردیده است.
صدها مکتب در اثر مشکلات امنیتی مسدود گردیده اند، اما مردم تلاش دارند تا با مهیا شدن فرصت به بازگشایی این مکاتب دست بزنند.
جنگ طالبان علیه معارف و عدم امنیت ناشی از آن به عنوان مهم ترین عامل بازدارنده آموزش و پرورش در کشور شمرده می‌شود.

شما می‌توانید پنج مقاله یی را که در وبسایت اصلی خود در مورد معارف در افغانستان به نشر رسانیده ایم، مطالعه کنید. لطفاً اینجا کلیک کنید تا به این مقالات: کمبود معلمین، کتاب‌های درسی گم‌شده، جنگ علیه معارف، امنیت و مکاتب، شمولیت در مکاتب در افغانستان و ایجاد مکاتب که در مورد برآورده ساختن نیازهای اعمار زیربنای معارف در افغانستان نگاشته شده اند، دسترسی پیدا کنید.

موسسات کانادایی که به معارف افغانستان کمک میکنند:

سایر موسسات

پروژه مکتب افغان

موسساتی که در عرصه تعلیمات ابتدایی در افغانستان فعالیت دارند:

پالیسی‌ها

سایر منابع